φυλλόποδα

(phyllopoda). Υφομοταξία μικρών υδρόβιων καρκινοειδών, πολύ αρχέγονης μορφής, που σε μερικά χαρακτηριστικά τους θυμίζουν τους αρχαιότατους τριλοβίτες. Τα φ., που λέγονται και βραγχιόποδα, είναι προικισμένα με θωρακικές αποφύσεις σε σχήμα φύλλου που, διαφορετικά προσαρμοσμένες, χρησιμεύουν στην κίνηση, στην αναπνοή και στην προσαγωγή στο στόμα των μορίων της τροφής. Ανάλογα με τα είδη, ο αριθμός των αποφύσεων αυτών μπορεί να κυμαίνεται από 6 έως μερικές δεκάδες ζευγαριών. Τα φ. υποδιαιρούνται στις εξής τάξεις: Ανόστρακα, που περιλαμβάνουν οργανισμούς των γλυκών ή αλμυρών νερών στους οποίους, επειδή δεν διαθέτουν όστρακα, τα τμήματα του σώματος και οι σχετικές αποφύσεις είναι πολύ ευδιάκριτες (γένη βραγχιόπους και αρτεμία). Νωτόστρακα, που ζουν στα γλυκά νερά, έχουν επίπεδο και πλατύ σώμα, το οποίο προστατεύεται στη ράχη από μια ασπίδα και είναι προικισμένα με υποτυπώδεις κεραίες (άπους, λεπίδουρος). Κογχόστρακα, του γλυκού νερού, με σώμα κλεισμένο σε 2 θυρίδες, που βρίσκονται στα πλευρά και δεν καλύπτουν τις κεραίες και στο τελευταίο τμήμα της κοιλιάς (εσθηρία, λιμναδία). Τα κλαδοκεραιωτά, που αποτελούν την τέταρτη τάξη, διακρίνονται από τα άλλα βραγχιόποδα για τον μικρότερο αριθμό των ποδιών τους. Τα καρκινοειδή αυτά, που ονομάζονται και ψύλλοι του νερού, είναι πολύ μικρά (0,3-3 χιλιοστά) και το σώμα τους είναι τυλιγμένο με ασπίδα που αφήνει ελεύθερο μονάχα το κεφάλι, το οποίο είναι εφοδιασμένο με δύο ζεύγη κεραιών, καλά ανεπτυγμένων. Ζουν κατά το μεγαλύτερο μέρος στα γλυκά νερά (δαφνία, βοσμίνη) και αποτελούν αξιοσημείωτο μέρος του πλαγκτού με το οποίο τρέφονται τα ψάρια.